Hayvanlar rüyalarında ne görür?

Jason G Goldman / BBC Future

Hayvanlar da insanlar gibi rüya görüyorsa rüyalarında ne görür, nerelere giderler? Kediler, kuşlar ve diğer canlılar uyku sırasında nasıl incelenebilir?

Rüya görüp görmediklerini hayvanlara sormak mümkün olmasa da gözlemler onların da rüya gördüklerine dair veriler sunuyor.

Araştırmacılar bu konuyu incelemek için iki yola başvuruyor. Birincisi uykunun çeşitli aşamalarında hayvanların fiziksel davranışlarını incelemek, ikincisi ise uyku sırasındaki beyin aktivitelerinin insan beynine benzerlik gösterip göstermediğini anlamak.

1960'larda uykunun REM aşamasında (hızlı göz hareketlerini içeren safha) insanların ilginç hareketler yaptıkları tespit edilmişti. Uyku sırasında kasların genellikle felç olduğu sanıldığı için ilginç bir bulguydu bu.

Uykuda koşan kedi

Araştırmacılar hayvanlarda benzer bir durum yaratarak nasıl rüya gördüklerini inceleyebileceklerini düşündü. 1965'te Fransız bir bilim adamı, bir kedinin beyin sapını asıl beyine bağlayan ve varoli köprüsü adı verilen bölgeyi çıkardığında kedinin uykuda felç olma durumunun ortadan kalktığını, yürümeye ve saldırganlaşmaya başladığını gördü.

Bu durum kedilerin uyanıkken yaptıkları aktivitelerin rüyasını gördükleri sonucuna varılmasına neden oldu. Kedilerin uykuda fare avlıyor gibi davrandıkları, benzer davranışların köpeklerde de görüldüğü sonucuna varıldı.

REM uykusu davranış bozukluğu olan bazı insanlarınsa rüyalarında yumruklama, tekmeleme, sıçrama, koşma gibi eylemleri canlandırmaya çalıştığı, bunların hem kendilerine hem de yanlarındaki insanlara zarar verebileceği belirtiliyordu.

Rüyadaki labirent

Rüyaları anlamanın tek yolu insanların uyku sırasındaki hareketlerini gözlemek değil. Artık beyin hücrelerinin elektrik ve kimyasal aktivitelerine de bakılabiliyor. 2007'de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) iki araştırmacı, bir sıçanın beyninde hafızanın oluştuğu ve kodlandığı hipokampüs bölgesindeki sinir hücrelerinin (nöronlar) uyku sırasında aktif halde olduğunu tespit etti. Daha önce sıçanlar labirentte dolaşırken de aynı aktivite gözlenmişti.

Uyku sırasında da aynı hücrelerin aktif olması sıçanların rüyalarında labirentte koştuklarının göstergesi sayıldı. Öyle ki nöronların aktivitesi takip edilerek sıçanların rüyalarında labirentin hangi noktasında oldukları görülebiliyordu.

Uykuda ötme provası

Chicago Üniversitesi'nden araştırmacılar ise zebra ispinozlarının beynini incelediklerinde benzer şeyler gördüler. Bu kuşlar ötüş melodilerini sonradan öğreniyor. Uyanık olduklarında öterken çıkardıkları notalara göre ön beyinlerindeki hücreler belli elektrik akımları oluşturuyor. Araştırmacılar bu akımlara bakarak hangi notanın çıktığını tespit edebiliyor.

Daha sonra aynı işlemler kuşlar uyku halindeyken yapıldığında beyindeki elektrik aktivitesinin rastgele olmadığı görüldü. İspinozların beynindeki elektrik akımları uyanıkken çıkardıkları notaların aynısını gösteriyor, sanki şarkılarının provasını yapıyorlardı.

Rüya mı, gerçek mi?

Kedilerin, sıçanların ve kuşların beyinlerindeki bu aktivitelerin rüya olarak adlandırılıp adlandırılamayacağı tartışmalı bir konu. İnsanlar da uyku sırasında rüya gördüklerini bilmiyor, fakat uyandığında bunun farkına varıyor. Aynı şey bu hayvanlar için de geçerli mi bilemiyoruz.

Aynı şekilde gerçek dünya ile rüya arasında ayrım yapıp yapamadıklarını da. Fakat insan rüyasının psikolojik ve davranışsal özelliklerinin hayvanlarda da gözlendiğini kesin olarak söyleyebiliriz.

Bu makaleninİngilizce aslını BBC Future'da okuyabilirsiniz.

http://www.mynet.com/haber/dunya/hayvanlar-ruyalarinda-ne-gorur-1808568-1  alıntıdır

hürremin yavruları agaçta

hürremin yavruları

örgü telefon kılıfı

Yeğenimim yaptığı gelin ve damat resmi 

Leyle-i Regâib

Rasûlullah (sav) buyurdular: “Beş gece vardır ki, onlarda yapılan dualar geri çevrilmez: Bunlar: Recebin ilk Cuma gecesi, Şabanın on beşinci gecesi, Cuma geceleri, Ramazan Bayramı gecesi, Kurban bayramı gecesi.”(Camiu’s-Sagîr, c. III, s. 454.)

Regaib kandili, dini literatürümüzde “üç aylar” olarak bilinen rahmeti, bereketi ve mağfireti bol olan manevîyât mevsimine girdiğimizin habercisidir. Regaib, elde edilmesi arzu edilen değerler, ihsanı bol, arzu edilen büyük sevap anlamlarına gelir. Receb ayının ilk Cuma gecesine “Leyle-i Regâib” denir. bu gece, Allah’ın rahmet ve bağışlamasının bol olduğu, duaların kabul edildiği bir mübarek gecedir. Peygamber Efendimiz, bazı gecelerde duaların reddedilmeyeceğine dair şöyle buyurmuştur: ““Beş gece vardır ki, onlarda yapılan dualar geri çevrilmez: Bunlar: Recebin ilk Cuma gecesi, Şabanın on beşinci gecesi, Cuma geceleri, Ramazan Bayramı gecesi, Kurban bayramı gecesi.” (Camiu’s-Sagîr, c. III, s. 454.) Regaib gecesi, mübarek bir gecedir. Zaten Regaib, nefis, arzu edilen, bahası ağır, ihsan ve lütfu bol anlamına gelen “Râgibi’nin” çoğuludur. Bu geceyi ibadetle ihya etmenin sevabı pek çoktur.(Altınoluk Dergisi, Dr. Kerim Buladı, Temmuz-2008)

Sakallı ipten Paspas Örneği

netten alıntı

Bereketli aşure

MALZEMELER

4 su bardagı aşurelik bugday
1 su bardagı nohut
1 su bardagı fasulye
1 su bardagı pirinç
1 su bardagı çekirdeksiz üzüm
1 su bardagı kuru kayısı
10 adet karanfil
4 su bardagı toz şeker
1/2 su bardagı fındık(cevizde olur ama önce kabuklarının soyulması lazım aşuremizi karartmasın diye)
1 çay kaşıgı tuz
1 yemek kaşıgı nişasta
3 adet portakal kabugu (kare kesilip acı suyu gidene kadar 3-4 defa kaynatılır) süslemek için arzuya göre ceviz içi badem ,toz tarçın

YAPILIŞI
Kuru olan malzemeleri akşamdan güzelce ıslatalım Hepsini ayrı ayrı düdüklü tencerde pişirelim pirinç ve kayısı üzümleri tencerde kaynatalım çok ezilmesinler diye ,ben pirinçide iyice özleşmiş seviyorum fazla pişiririm Gelelim en zevkli aşamamıza Bütün malzemeleri büyük bir tencere içine alıp hafif sulu kıvamda kısık ateşte kaynatıyoruz Bir çay kaşıgı nişastamızı bir bardak soguk suda ezip tencereye katıyoruz bu arada şekeri ve portakal kabuklarını üzüm kayısı ve bir çay kaşıgı tuzumuzu ekliyoruz Bir müddet daha kaynatıp aşuremizi servis tabaklarına alıyoruz Servis tabagına aldıgınız aşureyi iri kıyılmış badem içi ,ceviz ve tarçınla süsleyip afiyetle yiyoruz